नेपाल अहीले नढाटेर भन्दा संक्रमणको अवस्था छ । टीटमेन्ट वा उपचार गर्नु पर्ने बेला भएको छ यदी गरिएन भने स्थिति भयावह हुने वाला छ । यो कुरा सबै नेपालीले हेक्का राख्नुपर्ने भएको छ, कसैले यो भन्न सक्दैन की नेपाल सबै हीसाबमा ठीक छ । नेपालको हरेक क्षेत्र जस्तै राजनितिक, आर्थिक, प्रसासनिक, शिक्षा र स्वास्थ्यका दृष्टिले देश संक्रमणको अवस्थामा छ । यसका लक्षणहरु हुन जस्तै भ्रष्टाचार सुन तस्कर आर्थिक मन्दी एमसीसी जस्ता राष्टघाति सम्झौता यी खराब तत्वले भोली ठुलो भुकम्प सिर्जना गर्ने वाला छ । र बेलैमा यसको समाधान वा हल गरियन भने सवाल उठ्छ  यो देशपछाडि फर्किने वा ठुलो संकटमा फस्ने वाला छ,  सामान्य भएकै कुराहरु हुन चलिआएको छ भन्ने लागे पनी यो क्यान्सर भन्दा घातकरोग हो ।  यो गलत तत्व हावी भयो भने अनेक समस्याहरुको सामना गर्नु पर्ने हुनसक्छ, नेपालि समाजले, हामीले यस्को समाधान खोज्नु पर्छ यसको प्रमुख समस्या परनिर्भर राजनिति हो र समाधान पनी राजनिति हो ।, कीन भने राज्यको हरेक क्षेत्रलाई लीड गर्ने भनेको राजनितिले हो । राजनिति भनेको राज्यको निति हो । राजनिति भनेको संसारको सबैभन्दा सर्बश्रेष्ठ प्रणालि हो । राजनिति समाजको उच्च चेतनाको केन्द्रीकरण हो राजनितिले सबै राज्यका संरचना र सबै निकायको लिड गर्ने शक्ती हो । देश कस्तो बनाउने भन्ने कुरा राजनितिले निर्धारण गर्ने कुरा हो । देश समाज र नागरिकको अधिकार सुनिश्चित गर्ने निकाय हो । मुल यदी सफा भएन भने पुरै पानी धमीलो हुन्छ । हरेक नितिको मुल निति राजनिति हो, यसको समाधान पनि राजनितिले नै गर्छ । अहीले मानीसहरुले राजनितिलाई फोहोरी खेल भनेर पनी भाष्य निर्माण गरेको पाइन्छ । राजनितिलाई व्यापारमा रुपान्तरण गरेको देखिन्छ । या भनौ कसैले गलत काम गरेको छ शक्तीको दुरुपयोग गरेको छ सेटीङ मीलाएर भ्रष्टचार गरेको छ राज्यको श्रोत साधनको दुरुपयोग गरेर ढाकछोप गर्ने गरेको छ भने मानीसले त्यसलाई राजनिति भन्छन, त्यो राजनिति नभयर लुटनिति हो । अहीले नेपालमा भएको यही नै हो । यो नितान्त गलत छ । यदी जनता राजनितिक हीसाबमा सबल छैन भने यस्ता समस्याहरु देखा पर्छन । मैले कीन राजनिति नै सबै समस्याको समाधान भनेको भने हरेक नितिको मुल निति राजनिति भएकाले यसको अर्काे विकल्प छैन ।

हरेक देशको राजनिति वा शाषण प्रणाली कस्तो बन्ने भन्ने कुरा देशको जनता कस्तो छ भन्ने कुराले पनी केहीहद सम्म निर्धारण गर्छ । सामान्य उदाहरण लीउ कुनै एउटा कम्पनिले सामान राम्रो छ टीकाउ छ भनेर विज्ञापन गर्याे र त्यो विज्ञापनको आधारमा मानिसहरुले विश्वास गरे र सामान खरिद गरे त्यसको ठीक विपरित कच्चा र नक्कलि सामान पर्यो भने तपाइ के गर्नु हुन्छ ? अबस्य विकल्प खोज्नुहुन्छ र लडनु हुन्छ । या झगडा नै गर्नु हुन्छ र पैसा फीर्ता माग्नु हुन्छ तपाई ठगीनु भो सामान त पाउनु भो तर नक्कलि पाउनु भो । भएको ठीक यस्तै ठगी हो । कस्ले त भन्दा ? राज्यले । कस्लाई त भन्दा ? हामी जनतालाई  यसरी नै ठगेको छ । लोकतन्त्र गणतन्त्रको विज्ञापन गर्छ तर नक्कलि कागजमा प्रचार प्रसार गर्छ तर ठगी रहेको छ । जनताले ठुलो बलिदानी र त्याग तपस्या गरेर बेला बेला लडेर मुल्य चुकायकै छन । ठगी धन्दा रोकीएको छैन । जनताको कर बाट चलेको सरकारले न रोजगारी दीन्छ, न फीरी शिक्षा छ, न स्वास्थ्य छ, न कुनै अबसर राज्य संचालन देशको रेमीटेन्स र कर बाट चल्ने अनि त्यही रगत र पसिना बेचेर तिरेको कर माथि हालिमुहाली गरेर भष्टचार गर्नेको विकल्प खोज्नुको विकल्प छैन । जनतालाईँ विभिन्न सपना देखाएर आफ्नो व्यक्तिगत स्वार्थका लागी जनतालाई miss use गर्ने र जनताका श्रेश मुद्दा माथि लात हान्ने अधिकार कसैलाई पनि दीनु हुन्न । यो पनी नेपाली राजनितिको एक रोग हो, नेपाली जनताको आखामा छारो हाल्ने काम वेला वेलामा भएको छ । विडम्वना भन्नु पर्छ आज सबैले राजनितिलाई फोहोरी खेलको संघ्या दीइका छन । राजनितिलाई राज्यको निति नबनाएर बहालवाला शासकको निति बनाएको पाईन्छ । आज अधिकांश जनता राजनिति बाट फस्टेसन र इरिटेशनको सिकार भएका छन । फेमश टुक्का छ जति जोगि आए पनी कानै चिरियका भन्ने भाष्य निर्माण भएको छ । जता जानुहोस देश कमीशन र भ्रष्टाचारको कीचलोमा देश संक्रमणको अबस्थामा छ । आफ्नो पेट भर्नु बाहेक जनताको कुनै मतलब छैन ।

नेपाल यस्तो देश हो जहाँ पानि मात्र सही तरिकाले यसको युटीलाईज गर्न सक्ने हो भने नेपालको अर्थतन्त्र धान्ने स्थिति छ । यदी नेपालमा भएको कुहीएर खेर गएको काठ मात्र व्याबस्थित ढंगले युटिलाइज गर्ने हो भने पनी देशले निकै ठुलो फड्को मार्न सक्छ । तराईको जमीनमा मल जलको व्याबस्था गरि आधुनिक तरिकाले खेति गर्ने हो भने लगभग ६ करोड बढी जनसङख्यालाई धान्न सक्ने अन्न उत्पादन गर्न सकीन्छ । नेपालमा विद्युत उत्पादन गर्ने हो भने एसियालाई धान्न सक्ने विद्युत उत्पादन गर्न सकीन्छ । भने विश्वको वहुमुल्य धातु युरिनियम जस्ता खनिज पदार्थलाई उत्खन्न गर्न सकीयो भने सोच्नुहोस त देश कहाँ पुग्छ होला ? जडिबुटी सम्भावना नै सम्भावना बोकेको देश यो भन्दा राम्रो र सुन्दर देश अर्काे कुनै छ जस्तो मलाई लाग्दैन सैसारको सबै भन्दा बढी उचाई भएको सगरमाथा लगाएतका ८ वटा हीमालहरु नेपालमै पर्छन जहाँ बख्खान गर्न नसकीने प्राकृतिक सुन्दरता र सम्भावना वोकेको देश आज संसारले गरिब देश भनेर चिनिरहेको छ । हाम्रो गरिब चेतना र गरिब राजनितिकका कारण हामी पछी पर्याे यो समस्याले हामीलाई नै पिरोल्छ । अर्काे देशको जनता आएर देश बनाउने हैन बरु विगार्न तिर लाग्छन । देश यस्तो उस्तो भनेर प्रश्न उठाउने ठाउँ मैले भने देखेको छैन । यो हाम्रै कारणले देश गरिब भएको हो देश संचालन गर्ने दलाल र ठेकेदारलाई भने प्रश्न उठाउन सकीन्छ । देश बिगार्ने अधिाकार कसैलाई पनी दीनु हुन्न कार्वाइको दाएरामा ल्यानु पर्छ । र यसको प्रमुख दोष यो देश संचालन गर्ने शाषकहरुलाई नै जान्छ । त्यसपछि यो देशको जिम्मेवारी नागरिकले नै लिनु पर्छ जस्तो लाग्छ । जनता भनेको माओका अनुसार इतिहासका निर्माता हुन र जे गर्छ जनताले गर्छ कस्लाई के गर्ने भन्ने कुरामा जनताको हातमा हुनुपर्छ आफ्नो अधिनायकत्व को लागी सही डीसिजन गर्न सक्ने र चाहे त्यो विकास निर्माण को कुरा होस वा कुनै पनी काम वा परिवर्तन जनता बिना सम्भव नै छैन जनताको ठुलो भुमीका रहेको हुन्छ ।

नेपाललाई संसारकै नमुनाको देश बनाउन सकीन्छ । नयाँ नमुना तयार गर्नुपर्छ सत्ताको नमुना भनेको नेपाली नमुनाको सत्ता हनु पर्छ । कुनै देशको कपी गरिरहनु पर्दैन । नेपालि विशेषताको समाजवाद स्थापना गर्नुपर्छ। अहीलेको युग भनेको सुचना र प्रविधीको युग हो । यो कुनै पनी देश समाज र व्यक्तिले यसको फाईदा लीन सक्ने विषय हो । कुनै समय यस्तो थियो कस्ले के भन्यो र कसले के विचार को विकास गर्याे भन्ने विषयमा प्राय देश समाज र व्यक्ति जानकार भने पक्कै थिएन। तर समय र युग नयाँ ठाउँमा आइपुग्यो। सुचना र प्रविधीको विकासले यसको फाईदा जो सुकैले पनी लिन सक्ने कुरा हो । यो खुसीको कुरा पनी हो । हामीले नगरे कस्ले गर्ने ? अहीले नगरे कहीले गर्ने ? आज नगरे कहीले गर्ने ? हामीले गर्नै पर्छ । अहीले गर्नै पर्छ । आज गर्नै पर्छ । के हामीलाई यो देश बनाउने अधिकार छैन ? यसको अत्तर हो अधिकार यो देशको प्रत्येक नागरिकलाई छ । त्यसोभए कीन देश नबनाउने ? के हामी यो देशको मुहार फेर्न सक्दैनौ ? देशको मुहार फेर्ने कोशीष र प्रयत्न गर्याे भने सकीन्छ । यो दुनीयामा गर्याे भने असम्भब कुनै त्यस्तो चिज छैन । मज्जाले सकीन्छ यदी साच्चीकै गर्ने हो भने सकीन्छ । गफ गरेर होईन त्यसको लागी मुल्य चुकाउन तयार हुनु पर्छ । कुनैपनी चिजको यदी मुल्य चुकाउन तयार भयो भने अवस्य लक्ष्य प्राप्त गर्न सकीन्छ । लोभ लालच पथ प्रतिष्ठा र विलासिताको जीवन त्याग्न जरुरी छ । र देशको लागी नीस्वार्थ रुपमा हामीले देशको मुहार फेर्ने हीक्मत जुटाउनु नै पर्छ । यदी यसो गरीएन भने परीणाम यो भन्दा भयावह हुने, सम्भावना देखीन्छ । यो देशलाई माया गर्ने र देशको मुहार फेर्न चाहानेहरु एक ठाउँमा आउनु नै पर्छ । हामीले आफ्नै नमुनाको देश कीन नबनाउने ? अरु देशले के गर्याे भन्दा पनी हामीले के गर्ने भन्ने विषयमा सोच्ने बेला आएको छ । यसको मतलब यो होईनकी अरु देशको राम्रो काम र अस्तीत्वलाई इन्कार गर्न खोजेको भने पक्कै पनी होईन । यो भन्दा पनी राम्रो नमुनाको देश बनाउन कस्ले रोक्यो । नयाँ नियम बनाउन पुरानो नियम तोड्नु पर्छ । नयाँ नमुनाको देश बनाउनकालागी तयारीमा लागौ न त !

एक पटक नरेन्द्र मोदीलाई एक विधार्थिले प्रश्न गरेका थिए तपाईको सफल्ताको रहस्य केहो ? मोदीले उत्तरमा भनेका थिए “रेष्टुरेन्टमा कीचन कसैले देखाउदैन यदी त्यो देखीयो भने कस्टमरले खाना नखाला की भन्ने डर हून्छ । ” यसको मतलब हो हामीले दुःख मेहेनेत गर्नै पर्छ देश बनाउनका लागी । सबैले एक चोटी देशको लागी मेहेनेत गर्ने की ? विगार्न पनी मेहेनेत गर्नु पर्छ । जड्याय बन्न त मेहेनेत गर्नु पर्छ जाडखाने मानीसले पैसा खर्च गरी गरी दीन दीनै नाक खूम्च्याउदै खानु पर्छ । दुनीयाको तीरस्कार सहदै घरपरिवार बाट घृणित भएर बाच्नु पर्छ । रोगी भएर अस्वस्थ जीवन जीउनु पर्छ । अनी मात्र जड्याय बन्न सकीन्छ । जन्मीने वित्तीकै जड्याय हून्न मानीस खराब काम गर्न त यती मेहेनेत लाग्छ भने देशको भविश्य जस्तो माहान काम गर्न मेहेनेत त गर्नै पर्छ । आलोचना गरेर बस्नु भन्दा गाली गर्नु भन्दा देशको हीत हुने एउटा भए पनी नयाँ आईडीयको खोजी गर्न सही हुन्छ । त्यसैले यो देश बनाउन अली कती भएपनी सोच्ने की ? अहीले कस्तो टे्रन चलेको छ भने देशमा केही पनी हुदैन यो देशमा काम छैन । यता सब खराब छन । यता हामी जस्ताको काम छैन । यस्ता खालका नीराशाले ठुलो मार्केट पाएको छ । गाली र आलोचना बाहेक अरु सम्भावना र प्रगती समस्याको समाधान का विषयमा बहस गरेको देखीदैन । आज चाईना कीन अर्थ तन्त्रमा अगाडी आयो त भन्दा चाईनाले समयको सही युटीलाईज गरेको छ । मानव जातीका लागी चाईने अती आवश्य सामान सस्तोमा कम लागतमा कसरी बनाउन सकीनछ भनेर खटीरहेको छ र मानीसका समस्याको समाधानमा समय व्येतीत गरेको छ । अमेरीका पछी पर्नुको प्रमुख कारण अन्य देशलाई कसरी अन्डरमा राख्ने भनेर दीन दीनै तनावमा देखीन्छ । र त आज विश्वमा सबैभन्दा बढी मानसीक रोगी अमेरीकामा देखीन्छन । सबैको भलो चीतायो भने चाहे त्यो देश होस वा व्यक्ति प्रगती नै हुन्छ । राम्रै हुन्छ चीताएको काम पुरा गर्न सक्छ । मानीसले राजनीतीलाई फोहोरी खेल भनेर नामाकरण गरेको देखीन्छ ।

यसको बेलैमा उपचार नगरेका कारण यसले नराम्रो असर परेको हो । र नेपाललाई दुषित र फोहोर बनाएर यसको असर सबै ठाउँमा परेको कुरा साचो हो । यदी यो देशलाई टिटमेन्ट नगर्ने हो भने क्यान्सर रोगले चेप्न नसक्ला भन्न सकीदैन । क्यान्सरको लक्षणको रुपमा देखा परेको एउटा लक्षण हो । एमसीसी यदी यो नेपालमा आयो र आफ्नो ठाउँ ओगेट्यो भने । यसले अन्तीम अल्टीमेटम दीन्छ र यस क्यान्सर रुपी एमसीसी ले यो देशको अस्तीत्व नामेट गर्ने कुरा निश्चीत छ । र यो अमेरीकाको कच्चा पदार्थको रुपमा यो अड्डा बन्न पुग्ने छ । विषय जटील छ र यसको सल्यक्रीया गर्न जरुरी मात्रै हैन अती जरुरी छ । नेपालको अस्तीत्व संग जोडीयका र देशको सार्भभौम सत्ता विदेशिको गीद्दे नजरको चपेटामा परेको छ यो नीकै नेपालीहरुको लागी दु खको कुरा हो । देशको विषयमा आएका जती पनी समस्याहरु छन । यसको छीटै हल गर्न जरुरी छ । हामी मालीक बन्ने की दास हाम्रै हातमा छ । हाम्रो सन्तती भावि पुस्ताको र हाम्रो सुन्दर भविश्य संग जोडीएको कुरा देश कस्तो बनाउने भन्ने विषयमा जीम्मेवार र जवाफदेही बन्न आवश्यक छ । देशको हीत चाहाने र देशको लागी योगदान गर्ने मानीसहरु एक ठाउँमा आउन जरुरी छ । एक्लो भएर म मात्रै गर्छु भन्ने जुन खुम्चीएको सोच बाट बाहीर आउन पर्ने हुन्छ । अन्धा धुन्दा म यसो गर्छु म उसो गर्छु कसैले भन्छ भने त्यो ठग र दलाल हो । मानीसलाई वेबकुप बनाएर विभिन्न सपना बाडेर आफ्नो व्यक्तिगत स्वार्थ पुर्तीका लागी मानीसको भावना र अस्तीत्व माथि खेलवाड गर्ने छुट कसैलाई पनी दीन हुन्न । आज सम्म भएको यही नै छ । कसैले विना विचार सिद्धान्त र योजना खाली मानीसलाई वहकाउमा ल्याउने र आफ्नो स्वार्थ पुर्ति गर्ने र लुट्ने यो षडयन्त्र बाहेक केही होईन ।

यो रणनिति एक देशले अर्काे देश माथि र एक राजाले अर्काे राजा लाई सिध्याउने कुरुप षडयन्त्रमा प्रयोग भएको देखिन्छ । कता कता फीलीममा पनी देख्न सकीन्छ ।  यस्तो बल्याक मेल बाट सतर्क हुन पनी जरुरी देखीन्छ । यसको लागी स्वयम नागरीक नै जवाफ देही हुन आवश्यक देखीन्छ र राज्य सत्ता जनताको हातमा हुनु पर्छ । यदी खराब र फोहोरी मानीस ‘कुनै पात्र कतै गलत तरीकाले झुक्यायर शक्तीमा पुग्छ भने दुधमा परेको झीँंगा टीपेर फाले जसरी फ्याक्न सक्ने र झीँंगाले विषादी कीटाणु फैलाउन नदीन सेकेण्डमा जसरी झीगाँ फ्याकिन्छ त्यसरी जन्ताले फ्याक्ने व्याबस्था लागु गर्नु पर्छ ।”  मैले यो कीन भनेको भने हाल नेपालमा विभीन्न आरोप लागेका र भ्रष्टचारमा मुचीएका मानीस बहाल वाला मन्त्रि भएको हाम्रै आखाले देखेका छौ । यो त्यही खराव र फोहोर झीँंगा हो जसको विषादीले देश दुषित भएको छ । जन्ताको रगत र पसीनाले कमाएको कर बाट चलेको सरकारमा भाइरस घुसेको छ सरकार ह्याङ र विषादी युक्त हुदैछ । यो प्रक्रीया दीन दीनै फैलिईरहेको छ । हामी टुलुटुलु हेरेर बस्नु परेको छ । यो जस्तो विडम्बना अर्काे के हुन सक्छ । विषादी फैलीनु भन्दा पहीला नै त्यसलाई फ्याकीदीने व्याबस्था जन्ताको हातमा त्यो ताकत र सत्ता हुनु पर्छ । जब जन्ताको कर बाट चल्ने सरकार जनतालाई नै दुश्मनको कुदृष्टिले हेर्छ र व्याबहार गर्छ भने के गर्ने ? यो जस्तो तानाशाह अर्काे के हुन सक्छ । जबकी जनताको पक्षमा काम गर्दैन भने यसको कुनै काम छैन । जनताको कर बाट चल्ने सत्ता जनताको नै हुनु पर्छ । यसको लागी जनसत्ता नीर्माण गर्नु पर्छ । कुनै सिमीत साशक र त्यसको नातागोताले उपयोग गर्ने जुन अहीलेको व्यक्तीवादी तरीका छ । यो नीतान्त गलत छ । नेपालि विशेषताको समाजवादी देश बनाउन एक चोटी सबैले एक्ससाईज गर्ने की ?